Kan ik mijn software juridisch beschermen?
Binnen onze praktijk krijgen we vaak vragen over eigendom en bescherming van software. Wie wordt eigenaar van een app als die door een ander is ontwikkeld? Wat te doen tegen ongeoorloofd gebruik? Mag de gebruiker kopieën maken en heeft hij nog andere rechten? Kan ik mijn software juridisch beschermen? Deze vragen houden verband met het intellectueel eigendom op software.
Wat is intellectueel eigendom?
Intellectueel eigendomsrecht is de verzamelnaam voor rechten op voortbrengselen van de menselijke geest. Denk aan muziek, merken, vormgeving, uitvindingen, teksten, foto’s, games en software. Onder het intellectueel eigendomsrecht vallen o.a. het merkenrecht, het tekeningen-en modellenrecht, het auteursrecht, het octrooirecht en het handelsnaamrecht.
Auteursrecht software
Software wordt vooral beschermd door het auteursrecht. Het auteursrecht is geregeld in de Auteurswet. De Auteurswet bepaalt dat het auteursrecht het uitsluitend recht is van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap, of kunst om dit openbaar te maken of te verveelvoudigen. Het zonder toestemming van de maker een werk openbaar maken of verveelvoudigen levert een inbreuk op het auteursrecht op. De Auteurswet bepaalt dat een computerprogramma (software) als een werk kan worden beschouwd. Het auteursrecht recht ontstaat vanzelf op het moment van schepping van het werk. Het hoeft niet aangevraagd of geregistreerd te worden. Als een schilder een schilderij maakt heeft hij daar automatisch het auteursrecht op, net als de maker van software. Het auteursrecht vervalt na 70 jaar. Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen moet het werk aan bepaalde voorwaarden voldoen:
- Het werk moet origineel en persoonlijk zijn. Het mag niet lijken op werk van iemand anders;
- Het werk moet zintuigelijk waarneembaar zijn: het is te zien, te lezen of te horen;
- Het mag niet gaan om een nieuw technisch product of proces. Hiervoor geldt het octrooirecht.
Wie verkrijgt het auteursrecht op ontwikkelde software?
De maker
De maker is degene wiens creativiteit in het werk terug is te vinden; wiens persoonlijk stempel het werk draagt. De schrijver is de maker van een boek en niet de drukker. Er gelden uitzonderingen. Als het werk tot stand is gebracht naar het ontwerp van een ander en onder diens leiding en toezicht, wordt hij als maker van dat werk aangemerkt. Als auteursrechten in dienstverband worden ontwikkeld liggen de rechten bij de werkgever.
De ontwikkelaar
Als een ontwikkelaar in opdracht van een klant software ontwikkelt rijst de vraag wie de maker en dus auteursrechthebbende is. In beginsel is dat de ontwikkelaar. Het is immers de ontwikkelaar wiens creativiteit in de software is terug te vinden. De opdrachtgever moet er dus rekening mee houden dat hij niet automatisch eigenaar wordt van de auteursrechten op de software die hij laat ontwikkelen. Om de auteursrechten te verkrijgen zullen die rechten moeten worden overgedragen aan hem en daarvoor is een schriftelijke overeenkomst nodig. Een gebruikslicentie behoort ook tot de mogelijkheden, maar ook dan berusten de auteursrechten bij de ontwikkelaar.
Welke onderdelen van de software vallen onder de bescherming?
Het auteursrecht rust alleen op die onderdelen van de software, voor zover die als een intellectuele schepping van de maker aan te merken zijn. Het gaat dan vooral om de broncode, de objectcode en voorbereidend materiaal. Onderdelen van de software die enkel functioneel bepaald zijn en niet te gelden hebben als een creaties, vallen buiten de bescherming. Dat geldt ook voor ideeën waarop de software is gebaseerd.
Minimumrechten van de gebruiker
De Auteurswet bevat bepalingen die specifiek de rechten van de maker van een computerprogramma beperken door de gebruiker bepaalde rechten te verstrekken. Zonder deze rechten zou een gebruiker van software inbreuk maken op de rechten van de auteursrechthebbende. Immers, kopiëren van software op een andere drager en het tijdelijke vastleggen van software in het werkgeheugen van de computer wat in feite vanzelf gebeurt tijdens het gebruik van het programma is ook een vorm van verveelvoudigen. De Auteurswet bepaalt dat de rechtmatige gebruiker van software deze mag verveelvoudigen indien en voor zover dit noodzakelijk is voor het beoogd gebruik van het programma. Hieronder valt onder andere het laden of in beeld brengen van de software. Ook mag de gebruiker fouten verbeteren, een reservekopie maken als dat voor het gebruik nodig is, de software bestuderen en testen en is reverse engineering onder voorwaarden toegestaan.
Geen auteursrecht en toch veiligstellen van rechten?
Als de aanbieder van de software failliet gaat heeft de gebruiker een probleem. Hij beschikt immers niet over de broncode om de software te onderhouden. Een software-escrow kan hiervoor oplossing bieden.
Het overeenkomen van een escrow-regeling
Hierbij wordt afgesproken dat de leverancier van software de broncode in bewaring geeft bij een escrow-agent. De escrow-agent bewaart een kopie van de broncode tot het moment dat de leverancier niet meer in staat is de software te onderhouden. De gebruiker krijgt dan een kopie van de broncode inclusief een gebruiksrecht van de leverancier. Een escrow-regeling biedt tegenwoordig niet meer voldoende zekerheid. De meeste software wordt immers via de cloud aangeboden, waarbij de software draait op servers van de leverancier of externe partijen. Stopt de leverancier, dan heeft de gebruiker geen toegang tot de software en zelfs een broncode helpt dan niet. De gebruiker van clouddiensten beschikt immers niet over de faciliteiten en kennis om de software te draaien. Ook heeft de gebruiker dan geen toegang tot zijn data. Die data staat bij clouddiensten bij de leverancier. Hiervoor zijn andere oplossingen. Data-escrow is er één van.
Vragen over de juridische bescherming van jouw software?
Vragen over de juridische bescherming van jouw software? Of over de data-escrow? Neem gerust contact op met één van onze ICT advocaten. Mr. Erwin Mazaira vertelt jou hier graag meer over.
